Teistu talningar í Vigur og Æðey
Á fyrstu tveimur vikum maímánaðar lauk Náttúrustofa Vestfjarða þriðju árlegu athuguninni á teistubyggðum í Vigur. Í ár var Æðey einnig bætt við vöktunarverkefnið sem hófst árið 2022 og voru fjórar talningar framkvæmdar í Vigur og tvær í Æðey.
Áður en varp hefst safnast teistur (Cepphus grylle) þétt saman við varpstöðvarnar, bæði í dagrenningu og ljósaskiptum, og eiga í samskiptum sín á milli. Athyglisvert er að fylgjast með atferli fuglanna og vera vitni af hundruðum tísta, kafana, eltingaleikja og gusugangi. Á sama tíma býður þessi samsöfnun teistanna upp á möguleika til talninga.
Í Vigur er að öllum líkindum stærsti varpstofn teistu á landinu með að hámarki 779 pör þetta árið. Þrátt fyrir að talan hafi minnkað eilítið frá þeim 835 pörum sem sáust í fyrra gæti munurinn einnig orsakast af náttúrulegu fráviki í mætingu fuglanna. Þekkt er að meðal annars geti veður og tímasetning sjávarfalla haft áhrif á mætingu teistanna. Búast má við dálitlum sveiflum í langtíma vöktunarverkefnum en eftir lengri tíma mun það koma í ljós hvort stofninn sé stöðugur, í vexti eða hvort fækkun sé í honum.
Í Æðey var einnig töluverður fjöldi teista eða um 667 pör en árið 2000 var áætlað að um 500 pör væru í eyjunni. Ísafjarðardjúp, með svo stóra varpstofna í eyjunum tveimur, er því augljóslega ákaflega mikilvægt fyrir teistur á landinu. Tegundin er á Válista íslenskra fugla sem tegund í hættu vegna marktækrar fækkunar síðustu áratugi.
Við viljum þakka Alexíusi Jónassyni fyrir góðlátlegt leyfi til að telja í Æðey og ábúendum Vigur þeim Gísla Jónssyni, Felicity Aston og Þráni Frey fyrir að bjóða okkur velkomin í enn eitt skiptið.
Read MoreÁrsskýrsla Náttúrustofu Vestfjarða 2023
Ársskýrsla Náttúrustofu Vestfjarða er komin út og má nálgast hér og undir útgefið efni 2023.
Bjargfuglavöktun á Vestfjörðum
Starfsmenn Náttúrustofunnar störtuðu fuglavinnu sumarsins með uppsetningu eftirlitsmyndavéla við Látrabjarg. Myndavélar á Látra- og Hornbjargi eru notaðar við Bjargfuglavöktun en á hverri klukkustund taka vélarnar mynd af sama hluta bjargsins og fuglunum sem þar eru.
Read MoreHeiðlóa og aðrir farfuglar
Þrjár heiðlóur sáust við Haganes í Skutulsfirði, laugardaginn 20 apríl og í vikunni sáust einnig tveir hrossagaukar. Undanfarið hefur bæst við þá stelka og hettumáfa sem höfðu vetursetu í firðinum. Í Dýrafirði hafa 15 helsingjar sést undanfarið en Bernarður Guðmundsson sá þá fyrst 8 apríl. Þá hefur álftum og grágæsum verið að fjölga víðsvegar á Vestfjörðum. Read MoreStórir og smáir gestir
Náttúrustofunni hafa borist fregnir af bæði stórum og smáum gesti. Glóbrystingur (Erithacus rubecula) hefur gert sig heimakominn í garði í Bolungarvík frá byrjun árs. Húsráðendur þau Arngrímur Kristinsson og Margrét Sæunn Hannesdóttir hafa gert sitt besta til að dekra við krílið og tók Arngrímur þessar myndir fyrir okkur.
Eins og sést á myndunum er glóbrystingur auðþekkjanlegur. Bringan og andlitið eru rauðgul ásamt því að hann er smár, um 14 cm að lengd og vænghafið um 20-22 cm. Glóbrystingur er algengur haustflækingur á landinu þótt við fáum ekki oft fregnir af komu hans á okkar slóðir. Hann lifir oft af veturinn og hefur verpt á landinu. Þótt megin fæða hans séu ýmis smádýr étur hann einnig ber og fræ frá hausti fram á vor. Þegar hann flækist til landsins sækir hann því í garða þar sem fuglum er gefið.
Hinn gesturinn er snæugla sem Þórður Sigurðsson og fjölskylda sáu í Súðavík í byrjun febrúar. Lengd snæugla er 53-66 cm og vænghafið 140-170 cm og er kvenfuglinn jafnan stærri. Tegundin verpti af og til í Ódáðahrauni á árunum 1932-1974 og segir Sigurður Ægisson eitt til tvö hreiður hennar hafa fundist nær árlega á Vestfjörðum síðan árið 2008. Snæuglan er hánorrænn fugl sem hér á landi hefur haldið sig mest á hálendi og heiðum þótt af og til sjáist hún í byggð. Það var einmitt á Steingrímsfjarðarheiði sem undirrituð og fjölskylda sáu snæuglu síðasta vor.
Við viljum þakka þeim fuglavinum sem láta okkur vita að komu flækinga. Jafnframt hvetjum við aðra til að láta í sér heyra sjái þeir áhugaverða fugla til dæmis með að senda Cristian (gallo@nave.is) eða Ingrid (ingrid@nave.is) línu.
Kristjana Einarsdóttir
Guðmundur P. Ólafsson. 1998. Fuglar í náttúru Íslands. Mál og Menning. Reykjavík.
Cornell Lab. Sótt 11. mars 2024 af https://www.allaboutbirds.org/guide/European_Robin/lifehistory#food
Jóhann Óli Hilmarsson. 2000. Íslenskur fuglavísir. Iðunn. Reykjavík.
Sigurður Ægisson. 2020. Íslensku fuglarnir og þjóðtrúin. Bókaútgáfan Hólar. Reykjavík.
Read MoreGlókollur sást aftur á Ísafirði
Náttúrustofunni barst sú frétt að glókollur (Regulus regulus) hafi sést í nágrenni Jónsgarðar á Ísafirði þann 20. september. Áður hafði sami einstaklingur séð glókoll þann 22. mars síðastliðinn. Þessi örsmái spörfugl er ekki algengur á Vestfjörðum en hefur fundist í litlum fjölda í öðrum landshlutum frá því að varp hans var staðfest á 90 áratugnum. Glókollar kjósa barrskóg eða blandaðan skóg en finnast einnig í görðum með stórum barrtrjám. Aðal fæðan er skordýr á barri eða greinum. Á vetrum éta glókollar einnig fræ og skordýr á jörðu niðri.
Í báðum tilfellum sáust fuglarnir eftir áflug á rúðu. Fuglinn flaug burt eftir að hafa jafnað sig dálítinn tíma. Hægt er að gera ráðstafanir til að draga úr áflugi fugla á rúður en það dregur þá oft til dauða þrátt fyrir að fuglarnir virðist hafa jafnað sig til að byrja með. Við viljum hvetja fólk til að kynna sér hvernig gera megi rúður sýnilegri til að draga úr hættu á áflugi okkar fiðruðu nágranna og jafnframt hvað best sé að gera fljúgi fugl á rúðu. Slíkar ráðleggingar má finna á síðum fuglaverndar, rannsóknarstofu Cornell í fuglafræði (The Cornell Lab of Ornithology) og síðu bandarísku náttúruverndarsamtakana National Audubon Society.
Við þökkum Önnsku enn og aftur fyrir að bera okkur fréttir. Við hvetjum jafnframt alla til að láta okkur vita verði þeir varir glókolla. Það gerir okkur kleift að fylgjast betur með útbreiðslu og fjölda þeirra á Vestfjörðum.
Náttúrustofa Vestfjarða Árrskýrsla 2022
Ársskýrsla náttúrustofu Vestfjarða er komin út. Í skýrslunni má sjá lýsingar á þeim verkefnum sem unnin voru á stofunni á síðasta ári og má lesa hana á https://nave.snerpill.is/wp-content/uploads/2023/02/Arsskyrsla-2022_minnkud.pdf
Starfsárið 2022 var mjög fjölbreytt og fjöldi verkefna unnin, bæði á rannsóknarstyrkjum og í útseldri vinnu. Stór styrkur fékkst fyrir verkefnið vöktun sjávarlúsa á villtum laxfiskum og annar styrkur fyrir samanburðarverkefni á botndýralífi 10 árum eftir að fiskeldi hófst. Fjöldi verkefna voru unnin á sviði fuglarannsókna á Vestfjörðum, en hafist var handa við vöktun á tveimur kríuvörpum, teista talin í Vigur og farið á 10 mófuglasnið. Vöktun á gróðri hófst og steingervingar skráðir í tengslum við verkefnið Vöktun lykilþátta í íslenskri náttúru. Rann-sóknir í tengslum við vegaframkvæmdir frá Bjarkalundi að Skálanesi í Reykhólahrepp voru áfram þungi verkefnanna og nokkrar skýrslur voru gefnar út í tengslum við verkefnið, bæði á rannsóknir á lífríki og fornleifum. Skýrsla var gefin út um rannsóknir í tengslum við áætlanir um virkjanir í botni Dýrafjarðar og aðrar um fyrirhugaðar framkvæmdir vegna ofanflóðavarna á Bíldudal. Auk þess voru gerðar rannsóknir í tengslum við fiskeldi, ýmsar rannsóknir á fornleifum í tengslum við vegagerð, skipulag og skógrækt.
Read MoreVorið er að koma!
Heiðlóa (Pluvialis apricaria) sást á sunnanverðum Vestfjörðum um miðjan dag síðastliðinn sunnudag 2. apríl af Cristian Gallo. Það var kærkomin sjón, því í íslenskum þjóðsögum er sagt að tilkoma þessa vaðfugls marki upphaf vors. Heiðlóa hefur vetursetu í Vestur- og Suður-Evrópu og allt suður til Marokkó. Á sumrin verpir um það bil helmingur heiðlóustofn heimsins á Íslandi sem gerir heiðar landsins að mjög mikilvægu búsvæði fyrir stofninn.
Stuttar fréttir: Glókullur sést á Ísafirði
Glókollur (regulus regulus) sást á Ísafirði í síðustu viku. Hann er minnsti fugl Evrópu og þá jafnframt minnsti fugl Íslands. Þó að það séu lítil samfélög þessara fugla í kringum Ísland (um 1000-2000 einstaklingar alls), sem kjósa frekar greniskóga, er þetta í fyrsta sinn sem vitað er um hann á norðanverðum Vestfjörðum.
Myndirnar voru teknar af Önnsku Ólafsdóttur á Ísafirði. Upplýsingar voru fengnar frá fuglavefurinn.is.
Ársreikningur Náttúrustofu Vestfjarða fyrir árið 2022
Ársreikningar Náttúrustofu Vestfjarða fyrir árið 2022 voru samþykktir á stjórnarfundi miðvikudaginn 1. mars s.l. Velta stofunnar árið 2022 var um 147 milljónir króna. Umsvifin hafa farið vaxandi undanfarin ár og afkoman batnað þannig að tekjur hafa verið nokkru meiri en gjöld. Fjárhagsstaða stofunnar hefur batnað sem því nemur.
Árið 1997 var fyrsta rekstrarár Náttúrustofunnar. Síðan þá til og með ársins 2022 hafa samanlagðar tekjur stofunnar verið á milli 1,6 og 1,7 milljarðar króna. Rekstrargjöld hafa nánast verið þau sömu, þannig að munurinn á tekjum og gjöldum á tímabilinu er um 230 þúsund krónur í mínus. Heildar launagreiðslur og launatengd gjöld hafa á starfstímanum verið um 1,25 milljarðar.
Náttúrustofa Vestfjarða er ein af 8 starfandi náttúrustofum á Íslandi. Hún var stofnuð af Bolungarvíkurkaupstað og ríkinu árið 1996. Árið 2003 fluttist stjórn Náttúrustofa alfarið til sveitarfélaga. Bolungarvíkurkaupstaður var fyrstu árin eftir það einn um reksturinn en árið 2007 gerðust Súðavíkurhreppur og Ísafjarðarbær aðilar að stofunni og Tálknafjarðarhreppur, Strandabyggð og Vesturbyggð nokkru síðar.
Hlutverk stofunnar eru almennar náttúrurannsóknir, einkum á sínu starfssvæði, og að veita ráðgjöf um landnýtingu og náttúru. Tekjur koma frá útseldri þjónustu, verkefnastyrkjum og föstum framlögum frá ríki og sveitarfélögum. Sjá má skiptingu tekna á Mynd 1.
Hjá NAVE eru 10 fastráðnir starfsmenn, sem starfa ýmist án staðsetningar eða á 2 starfsstöðvum stofunnar, í Bolungarvík og á Patreksfirði. Undanfarin ár hefur stofan rekið 3 starfsstöðvar, en sem stendur er ekki starfsmaður á starfsstöðinni í Strandabyggð. Á sumrin bætist svo við sumarstarfsfólk, auk þess sem nemar frá öðum löndum hafa á undanförnum árum komið til starfa í nokkra mánuði í senn.
Helstu verkefni á árinu 2022 voru verkefni á sviði umhverfisvöktunar, svo sem á fuglum og sjávarlífverum, náttúru- og fornleifarannsóknir vegna framkvæmda og grunnrannsóknir (Myndir 2-9).